Ας σκεφτούμε λοιπόν γιατί μια εταιρεία μπορεί να διαθέτει κοινωνική ευθύνη. Ας μεταφράσουμε την φράση και ας την κάνουμε κοινωνικό-οικονομικό κέρδος, που και αυτό μεταφράζεται με τη σειρά του σε κοινωνικό έλεγχο. Για την εταιρεία υπέρτατος σκοπός είναι η συνεχής επέκτασή της και η διεύρυνση των καταναλωτών των προϊόντων της. Σύμφωνα με τις δικές τους στατιστικές η αύξηση πωλήσεων μετά την εφαρμογή της κοινωνικής ευθύνης, φτάνει μέχρι και το 55%. Αυτό είναι όμως ένα ενδιάμεσο όφελος.
Η βασική μακροπρόθεσμη επιδίωξη είναι η αντικατάσταση των θεσμών και των συνεκτικών ιστών από τις εταιρείες οι οποίες θα έχουν την απόλυτη εξουσία να διαχειρίζονται τις συνειδήσεις έτσι και αλλιώς θα τις έχουν σταδιακά αφομοιώσει. Οι εταιρείες θα είναι το μοναδικό σημείο προσδιορισμού των συνειδήσεων. Αυτά ήδη συμβαίνουν. Ο βομβαρδισμός καθημερινά με το συγκεκριμένο επίμονο μήνυμα από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης είναι ανελέητος και αδιάλειπτος. Δεν υπάρχει ούτε μια εταιρεία χωρίς κοινωνικό πρόσωπο.
Οι εταιρείες που πουλάνε στις άλλες εταιρείες το προϊόν της κοινωνικής ευθύνης, ναι υπάρχουν και τέτοιες, εξυμνούν τα οφέλη που αποκομίζουν οι εταιρείες και οι εργαζόμενοι. Οι εταιρείες αξιοποιούν την ΕΚΕ για να εδραιώσουν τη θέση τους και να επιβάλλουν το όνομά τους στην αγορά. Μέσα από την ΕΚΕ προβάλλεται στο εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον ένα υπεύθυνο, ηθικό και κοινωνικό πρόσωπο. Μόνο που είναι προσωπείο. Πίσω από το προσωπείο κρύβεται ο πραγματικός λόγος. Η αύξηση της κερδοφορίας μέσω του ελέγχου της αγοράς δηλαδή των καταναλωτών. Πρώτοι καταναλωτές των προϊόντων της εταιρείας είναι υποχρεωτικά οι εργαζόμενοι σε αυτές. Αυτοί χαμογελαστοί θα γίνουν οι κινητές διαφημίσεις των λογότυπων των εταιρειών τους. Δε θα νιώθουν πλέον κενοί, δε θα νιώθουν σαν αντικείμενα βιτρίνας που σε αποστειρωμένο περιβάλλον θα παράγουν άυλα προϊόντα, για άυλους ανθρώπους-εξώφυλλα αλλά θα βρουν το πραγματικό νόημα της ζωής τους. Κάτω από την ομπρέλα της εταιρείας θα πηγαίνουν σε συναυλίες, θα τρέχουν σε αγώνες μαραθώνιους, θα κάνουν ποδηλατικούς γύρους και θα δίνουν εθελοντικά το αίμα τους. Εκεί θα τελειώνει και ο κοινωνικός ρόλος των ανθρώπων. Τα υπόλοιπα θα τα κάνει η εταιρεία. Τα αφήνουμε όλα στα χέρια της και στην πλατιά αγκαλιά της.
Στους σύγχρονους όρους της οικονομίας αυτό λέγεται διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού (human capital management). Το λυπηρό είναι ότι δυο - τρεις αιώνες πριν στην αντίστοιχη οικονομία της εποχής o όρος χρησιμοποιούνταν για να περιγράψει τους σκλάβους. Οι εποχές αλλάζουν οι σκλάβοι όχι. Εκείνη την εποχή η άμεση βία έλυνε αποτελεσματικά οποιαδήποτε διάθεση διαφωνίας. Ο σκλάβος που διαφωνούσε με τη θέση στην οποία βρισκόταν έφευγε από τη μέση και στη θέση του έμπαινε ένας άλλος.
Σήμερα οι εταιρείες επενδύουν στα γρανάζια τους. Τους παίρνει χρόνο για να τους εκπαιδεύσουν και πρέπει να είναι σε φόρμα για να μπορούν να τους εκμεταλλεύονται για όσο το δυνατό μεγαλύτερο χρονικό διάστημα γίνεται. Τι να τους κάνει η εταιρεία υπαλλήλους με προβλήματα υγείας ή εγκύους; Να τους έχει και να τους πληρώνει χωρίς να αποδίδουν; Όχι βέβαια.
τ.
